Gastric bypass
De meest uitgevoerde maagverkleiningsoperatie in Nederland is de gastric bypass (gbp). Volgens de DATO jaarrapportage over 2017 is de gbp goed voor 66,9% van alle maagverkleiningsoperaties.
Deze operatie wordt ook wel de Roux-en-Y gastric bypass genoemd.
- Hoe werkt de gastric bypass operatie?
- Het effect van een gastric bypass
- Gewichtsverlies na een gastric bypass
- Voor wie is deze operatie geschikt?
- Gezondheidsvoordelen van een gastric bypass
- Voordelen van een gastric bypass
- Nadelen van gastric bypass
- Mogelijke complicaties
- Herstel na een gastric bypass
- Je leven met een gastric bypass
1. Hoe werkt de gastric bypass operatie?
Deze operatie bestaat uit twee onderdelen: 1) de maag wordt verkleind en 2) er vindt een darmomleiding plaats.
De maag wordt met nietjes verkleind tot een kleine bol, ter grootte van een kiwi (vandaar ook de bijnaam: de kiwi-operatie). De verkleinde maag wordt ook wel pouch genoemd. De maag houdt nog maar zo’n 10% van de oorspronkelijke grootte. De maximale inhoud van de overgebleven maag is 15 à 20 ml, te vergelijken met een klein kopje.
Vervolgens wordt de dunne darm omhooggetrokken en verbonden aan deze nieuwe maag. Het einde van de twaalfvingerige darm (duodenum) wordt weer verbonden aan de dunne darm (na ongeveer 180 centimeter). Hierdoor kunnen de maag-, gal- en pancreassappen het voedsel bereiken en wordt deze verteerd.
Als je nu wat eet, dan komt het eten eerst in het mini-maagje terecht en vanuit daar gaat het direct door naar (het middelste deel) van de dunne darm. De nieuwe kiwi-maag zit snel vol en daarom heb je ook al eerder een verzadigd gevoel.
Het (grote) deel van de maag dat niet meer wordt gebruikt en de omgeleide twaalfvingerige darm blijven in het lichaam. Deze blijven dan nog wel spijsverteringssappen aanmaken die via de nieuwe aansluiting de dunne darm instromen.
De operatie duurt ongeveer 45-60 minuten. Over het algemeen mag je de dag na de operatie weer naar huis.
2. Het effect van een gastric bypass
Je hebt al snel een vol gevoel bij het eten. Dat gevoel wordt natuurlijk veroorzaakt door de geringe omvang van de maag.
Direct na de operatie kun je ongeveer twee eetlepels voedsel nemen, dan zit je maag al vol. Je kunt dan een drukkend gevoel krijgen in de maagstreek, je wordt misselijk of moet braken of er ontstaat een pijn tussen de schouders of boven in de borst. Dit is dan een teken dat je teveel hebt gegeten.
Na verloop van tijd kan er meer gegeten worden, tot ongeveer een klein ontbijtbord of een soepkom.
Naast dat je minder kunt eten, gebeurt er ook iets met de werking van de hormonen: je bent eerder verzadigd en je hebt minder snel trek in calorierijk en vet eten.
Doordat het eten een deel van de dunne darm overslaat, neem je ook minder voedingsstoffen op. Dit houdt in dat je lichaam minder calorieën opneemt, maar ook minder vitamines en mineralen.
Voeding met veel vetten en suikers kunnen dumpingklachten veroorzaken: je krijgt allerlei klachten die het beste te vergelijken zijn met een hypo bij patiënten met suikerziekte.
3. Gewichtsverlies na een gastric bypass
Gewichtsverlies na een jaar: ongeveer 65 tot 75% van het overgewicht. Volgens DATO lukte het 90,4% van de mensen met een gastric bypass meer dan 50% van het overgewicht te verliezen in het eerste jaar na de operatie. In het tweede jaar na de operatie was dat bij 88% van de mensen nog steeds het geval.
Gemiddeld verliezen mensen met een gastric bypass het volgende gewicht:
- Na 3 maanden: ongeveer 1/3e van het overgewicht
- Na 6 maanden: ongeveer de helft van het overgewicht
- Na 12 maanden: tot 70% van het overgewicht
De meeste mensen bereiken hun laagste gewicht na één tot twee jaar. Patiënten die goed eten en sporten, zijn meestal in staat om het gewicht te houden of nog meer te verliezen.
Vijf jaar na de operatie is men nog gemiddeld 50% van het overgewicht kwijt.
Bereken hier hoeveel je (gemiddeld!) kunt afvallen met een maagverkleining
(vul je lengte en huidige gewicht in en druk op de Enter toets)
4. Voor wie is deze operatie geschikt?
Mensen met een BMI van boven de 35/40. Voor zowel volume-eters als zoetekauwen. De GBP wordt ook vaak ingezet bij mensen die last hebben van overmatig maagzuur/-branden. Verder krijgen mensen die een maagband of een gastric sleeve hebben gehad en onvoldoende zijn afgevallen, of waarbij complicaties zijn ontstaan, vaak een gastric bypass.
5. Gezondheidsvoordelen van een gastric bypass
Een gastric bypass kan tot veel gezondheidsvoordelen leiden bij een (blijvend) gewichtsverlies.
Verbeteringen worden gezien bij:
- diabetes
- hoge bloeddruk
- hoge cholesterol
- slaapapneu
- astma
- minder pijn rond gewrichten als de knieën
6. Voordelen van de gastric bypass
- Snel gewichtsverlies. Over het algemeen verlies je zo’n 65 tot 75% van je overgewicht in het eerste jaar.
- Goede resultaten op lange termijn. Bij het grootste deel van de mensen die een gbp hebben gehad is er sprake van blijvend gewichtsverlies.
- Gunstig effect op diabetes, hoge bloeddruk en slaapapneu. Veel van deze comorbiditeiten worden aanzienlijk minder als gevolg van het gewichtsverlies.
- Minder tot geen last meer van maagzuur. De productie van maagzuur gaat nog wel door in de overgebleven maag, maar deze stroomt niet meer richting de nieuwe kiwi-maag.
7. De nadelen van de gastric bypass
- Dumpingklachten bij het eten van teveel suikers en vetten. Ongeveer 30% van de kiwi-eigenaren kan daar last van krijgen.
- Vitaminetekorten. Je krijgt minder vitamines binnen doordat je minder eet en daarbij worden deze minder goed in het lichaam opgenomen. Dit is ook de reden dat je nog langere tijd onder controle blijft bij de internist en je je leven lang vitaminepillen moet slikken.
- Braken. De maag kan na de operatie van slag zijn. Hierdoor kan eten en drinken leiden tot braakklachten. Kleine hapjes en -slokjes, niet drinken tijdens het eten, rustig eten, niet te vet of suikerrijk eten kan dit voorkomen. Bij aanhoudende braakklachten kan een slikfoto worden gemaakt om te kijken of de doorgang van slokdarm naar maag en van maag naar darm niet geblokkeerd wordt.
- Kans op haaruitval. Door het snelle gewichtsverlies bestaat er een kans dat je haren gaan uitvallen. Dit is vooral in het eerste jaar na de operatie het geval, daarna krijg je meestal weer je gewone haardos terug.
- Anticonceptie is minder betrouwbaar omdat medicijnen minder goed opgenomen worden in de nieuwe maag. Een prikpil of een spiraal zijn vaak betrouwbaarder met een gbp.
- Medicijnen kunnen minder goed opgenomen worden of klachten veroorzaken.
- Op termijn bestaat het risico op gewichtstoename. De hormoon- veranderingen die direct na de operatie plaatsvinden zijn na ongeveer een jaar weer stabieler, je kunt dan weer meer trek krijgen. Ook bestaat het risico dat je terugvalt in ‘oud’ gedrag waarbij je meer en vaker gaat eten.
- Gluten- en/of lactose-intolerantie. Een allergie die zorgt voor heftige reacties in de darmen. Soms tijdelijk, soms blijvend.
8. Mogelijke complicaties
- Naadlekkage.
- Darmhernia.
- Galstenen.
- Maagzweren.
9. Herstel na een gastric bypass
Over het algemeen mag je de dag na de operatie weer naar huis.
Werk: hou rekening met 1 tot 3 weken voordat je weer kunt werken. Dit is mede afhankelijk of je zwaar fysiek werk hebt of niet,
Volledig herstel: 4 tot 6 weken.
Pijn: over het algemeen met paracetamol goed uit te houden. Verschilt van persoon tot persoon.
Vermoeidheid: je kunt nog weken tot enkele maanden vermoeid zijn. Dit komt door de operatie zelf, de narcose maar ook doordat je minder kunt eten.
Sporten: wandelen! Op die manier loop je ook het gas van de operatie eruit. Na 2 weken mag je weer zwemmen, dan zijn de wondjes dicht.
Na 2 tot 4 weken kun je fietsen, lopen en alles weer doen. Bij pijn: doe rustiger aan.
10. Je leven met een gastric bypass
Naast gewichtsverlies gebeurt er nog veel meer als je een maagverkleining hebt gehad. Onthou dat een maagverkleining een hulpmiddel is: je moet het echt helemaal zelf doen wil je blijvend succes halen!
Waar moet je rekening mee houden:
- Eiwitten: je zult altijd in de gaten moeten houden of je genoeg eiwitten binnen krijgt. Gemiddeld 80 gram per dag. Deze eiwitten haal je uit zuivel, vlees en vis. Zie de eiwittentabel voor meer informatie.
- Vitaminepillen: je leven lang zul je vitaminepillen moeten slikken om tekorten te voorkomen. En zelfs als je elke dag je vitamines binnen krijgt kan het gebeuren dat je tekorten gaat ontwikkelen. Blijvend onder controle blijven (bij internist en/of huisarts) is daarom ook echt aan te bevelen. Zie de pagina over vitaminepillen voor meer informatie.
- Sporten is belangrijk om je spieren te verstevigen en voor een betere conditie. Er wordt geadviseerd dagelijks 30 tot 45 minuten te bewegen. Bewegen bevordert ook het afvallen.
- Je hoeft niet meer op dieet. Maar dat houdt niet in dat je alles kunt (blijven) eten. Maak verstandige keuzes maar geniet ook af en toe van een extraatje.
- Een eetstoornis wordt niet behandeld met een maagverkleining. Zoek hulp (huisarts, ziekenhuis) als je bij jezelf een probleem merkt ten aanzien van eten.
- Je zelfbeeld en de relatie met jezelf, je partner en je omgeving kan veranderen door je gewichtsverlies. Zowel positief als negatief. Lees hier meer over veranderende relaties.
Twijfel je of een gastric bypass voor jou geschikt is? Raapleeg je (huis)arts!
Of bel met één van de gespecialiseerde ziekenhuizen bij jou in de buurt.